Heb je een auto gekocht, maar werkt deze niet naar behoren? Blijkt je huis of bedrijfsruimte verborgen gebreken te hebben, of voldoet je elektrische bakfiets niet aan de verwachtingen? Mogelijk is dan sprake van non-conformiteit en kun je stappen ondernemen tegen de verkoper. In dit artikel zal ik daarop ingaan.
Wat is non-conformiteit en wanneer is er sprake van?
Non-conformiteit is een speciale vorm van wanprestatie en is geregeld in artikel 17 (en verder) van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Er is sprake van als een product niet voldoet aan de eigenschappen of kwaliteiten die je ervan mocht verwachten. Wat je precies van een product mocht verwachten, hangt onder andere af van de prijs en de informatie over het product (waaronder mededelingen van de verkoper over het product). Van tweedehands producten mag in de regel dan ook minder verwacht worden dan van nieuwe producten.
Bij non-conformiteit gaat het om de staat van het product op het moment dat het werd geleverd. In de praktijk blijkt echter vaak pas later dat het product gebrekkig is. Hier ga ik straks nader op in.
Consumentenkoop
Als je als consument een product koopt van een bedrijf is er sprake van ‘consumentenkoop’. Bij consumentenkoop word je meer beschermd door de wet dan als bedrijf (of als particulieren onderling). Een voorbeeld daarvan is de omgekeerde bewijslast het eerste jaar na aanschaf. Dit houdt in dat als een product binnen het eerste jaar na aanschaf stuk gaat, wordt aangenomen dat sprake is van non-conformiteit. De verkoper moet vervolgens bewijzen dat het betreffende product niet gebrekkig was toen hij het aan de consument leverde. Als de verkoper daarin niet slaagt, staat de non-conformiteit vast.
Wat zijn je rechten en plichten bij non-conformiteit?
Als je ontdekt dat een product niet voldoet aan de overeenkomst, moet je dit binnen afzienbare tijd aan de verkoper melden. Dit is de zogeheten ‘klachtplicht’. Als je deze melding te laat doet, kan je geen geslaagd beroep meer doen op de non-conformiteit van het product. Het is dan ook verstandig om de melding/klacht schriftelijk te doen, zodat je later eventueel kunt aantonen dat je dit (tijdig) hebt gedaan.
De termijn van de klachtplicht is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, maar bij consumentenkoop wordt over het algemeen een termijn van 2 maanden gehanteerd. Deze termijn begint zodra de het gebrek bij de koper bekend is. Als er geen sprake is van consumentenkoop, gaat de termijn óók in vanaf het moment dat je redelijkerwijs bekend had kunnen zijn met het gebrek. Er geldt in die gevallen dus een bepaalde onderzoeksplicht voor de koper.
Je kan dan ook geen geslaagd beroep op non-conformiteit doen wanneer jou op het moment van het sluiten van de overeenkomst bekend was (of bij niet-consumentenkoop, redelijkerwijs bekend kon zijn) dat het product niet aan de overeenkomst beantwoordt.
Gevolgen van non-conformiteit
De gevolgen ervan verschillen op sommige punten met de gevolgen van een reguliere wanprestatie. Als non-conformiteit vaststaat, kan de koper het volgende vorderen van de verkoper:
- aflevering van het ontbrekende;
- herstel van het geleverde product;
- vervanging van het geleverde product;
- ontbinding van de koopovereenkomst;
- schadevergoeding.
Deze rechten worden wel beperkt door de redelijkheid en kunnen dan ook slechts worden ingeroepen voor zover het redelijkerwijs mogelijk is. Het is immers logisch dat je geen vervanging van een auto kunt vorderen als bijvoorbeeld alleen een hoofdsteun scheef is, of de auto door jouw eigen toedoen achteruit is gegaan.
Procedure
Eind 2023 is een uitspraak gepubliceerd van een procedure die ik heb gevoerd over dit onderwerp. Het ging in deze procedure om een tweedehands auto waarvan binnen enige tijd na aankoop bleek dat de katalysator ontbrak. Namens de klant (koper) heb ik de overeenkomst buitengerechtelijk ontbonden en van de verkoper terugbetaling geëist van de koopsom. Omdat de verkoper dit weigerde, ben ik een procedure gestart.
De rechter oordeelde in deze procedure dat de auto (vanwege de ontbrekende katalysator) niet de eigenschappen bezat die voor een normaal gebruik daarvan nodig waren. Hierdoor kon immers met de auto niet veilig aan het verkeer worden deelgenomen.
Er was hier sprake van consumentenkoop en het gebrek had zich binnen een jaar na de koop van de auto verwezenlijkt. De bewijslast werd daarom omgekeerd; de verkoper moest bewijzen dat de auto bij aflevering wél aan de overeenkomst beantwoordde. Hierin was hij volgens de rechter niet geslaagd. De rechter bevestigde daarom de buitengerechtelijke ontbinding van de koopovereenkomst en veroordeelde de verkoper tot (terug)betaling van de koopsom en bijkomende (proces)kosten.
Verschil met productaansprakelijkheid
Non-conformiteit moet wel worden onderscheiden van een gebrekkig product waardoor schade ontstaat (‘productaansprakelijkheid’). Bij non-conformiteit gaat het om het product zelf en ligt de verantwoordelijkheid bij de verkoper. Bij productaansprakelijkheid gaat het om de schade die is veroorzaakt door een gebrekkig product en ligt de verantwoordelijkheid in principe bij de producent.
Conclusie
Als je wordt geconfronteerd met non-conformiteit, is het verstandig om juridisch advies in te winnen. Neem vandaag nog contact op en ontdek hoe ik je hierbij kan helpen.
