Beslag is een wettelijk middel om een vonnis uit te voeren, om verhaal zeker te stellen of om alsnog te krijgen waar je recht op hebt. Ook werkt het in de praktijk als pressiemiddel. In dit artikel bespreek ik de verschillende soorten (civielrechtelijk) beslag. Overweeg je om beslag te (laten) leggen, of is er ten laste van jou beslag gelegd? Neem dan nu contact op.
Wat is het verschil tussen conservatoir en executoriaal beslag?
Er zijn in principe twee soorten (civielrechtelijk) beslag; conservatoir en executoriaal. Conservatoir beslag is beslag dat gelegd wordt voorafgaande aan een rechtszaak, om goederen veilig te stellen in afwachting van het vonnis. Executoriaal beslag wordt gelegd nadat de rechter uitspraak heeft gedaan in een rechtszaak, of tenuitvoerlegging van een notariële akte (zoals bijvoorbeeld een hypotheekakte). Dit wordt geregeld in het derde boek van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering.
Hoe werkt conservatoir beslag?
Om conservatoir beslag te mogen leggen, dien je met een verzoekschrift toestemming (‘verlof’) aan de voorzieningenrechter te vragen. In dit verzoekschrift moet worden uitgelegd waarom het verlof wordt gevraagd en waarop je beslag wilt leggen.
Als de voorzieningenrechter het verlof heeft verleend, kan de deurwaarder beslag leggen. Soms verbindt de rechter nadere voorwaarden aan het verlof. Vervolgens is de beslaglegger verplicht om binnen een door de rechter (in het verlof) vastgestelde termijn (meestal 14 dagen) een rechtszaak te starten over het betreffende geschil. Dit wordt een ‘bodemprocedure’ genoemd. Als dit niet of te laat wordt gedaan, vervalt het beslag.
Beslag tot afgifte van zaken en levering van goederen
Regulier conservatoir beslag ziet op het verhalen van een vordering. Dit wordt dan ook wel ‘verhaalsbeslag’ genoemd. Daarnaast bestaat er de mogelijkheid tot conservatoir beslag tot afgifte van zaken en levering van goederen. Dit is een bijzondere soort van conservatoir beslag. Dit kan bijvoorbeeld worden gelegd als een verkoper van een woning (partij A), ondanks de koopovereenkomst met partij B, de woning niet aan partij B, maar aan partij C wil leveren. Partij B kan dan de rechter verzoeken om beslag te leggen op de woning om te voorkomen dat deze aan partij C wordt geleverd. Als de vordering van partij B in de bodemprocedure wordt toegewezen, wordt de woning alsnog aan partij B geleverd.
Bewijsbeslag
Bewijsbeslag is een andere bijzondere vorm van conservatoir beslag, met als doel het veiligstellen van bewijsmiddelen voor en/of tijdens een gerechtelijke procedure. De bewijsmiddelen worden dan in bewaring genomen door een deurwaarder zodat deze niet kunnen “verdwijnen”.
Hoe werkt executoriaal beslag?
Met een gerechtelijk vonnis of een notariële akte kan de deurwaarder executoriaal beslag leggen. Anders dan bij conservatoir beslag, is hiervoor geen toestemming van de rechter nodig. In geval van een vonnis, dient het vonnis wel eerst door de deurwaarder aan de wederpartij te worden betekend (verstrekt). Voor een notariële akte is dit niet vereist.
Als er eerst conservatoir beslag is gelegd en daarna vonnis wordt gewezen, dan wordt het conservatoire beslag met de betekening van het vonnis door de deurwaarder een executoriaal beslag, tenzij het vonnis nog niet ten uitvoer mag worden gelegd.
Waarop kan je beslag leggen?
In Nederland is het mogelijk om op de volgende goederen of zaken beslag te leggen:
- Onroerende zaken (bijvoorbeeld huizen, gebouwen of percelen)
- Roerende zaken (bijvoorbeeld voertuigen of meubels)
- Bankrekeningen (‘bankbeslag’)
- Loon of uitkeringen (‘loonbeslag’)
- Aandelen en effecten
- Vorderingen (bijvoorbeeld openstaande facturen)
- Inboedel of bedrijfsvoorraad (alleen bij bedrijven)
- Verzekeringen
- Schepen en vliegtuigen
- Erfgoed/boedel van een erfenis
Let op: Een en ander met uitzondering van essentiële goederen voor het dagelijks leven en het inkomen dat nodig is voor een minimaal levensonderhoud.
Wat is derdenbeslag?
In de praktijk wordt er vaak beslag gelegd onder een derde, bijvoorbeeld onder een bank op het banksaldo van een schuldenaar of onder een werkgever op – een deel van – het loon van de schuldenaar. Het beslag is dan ten laste van de schuldenaar gelegd onder de derde, vandaar de term ‘derdenbeslag’.
Wat is eigenbeslag?
Naast derdenbeslag bestaat er ook ‘eigenbeslag’. Zoals de naam al doet vermoeden is dit beslag leggen onder jezelf. Dit kan op vorderingen die de schuldenaar op jou heeft, of uit een reeds bestaande rechtsverhouding zal krijgen, of op roerende zaken van de schuldenaar die je als schuldeiser onder je houdt (met uitzondering van registergoederen).
In veel gevallen zullen de schuldeiser en de schuldenaar wederzijdse vorderingen met elkaar kunnen verrekenen. Als verrekening echter niet mogelijk is omdat dit contractueel of op grond van de wet is uitgesloten, dan is eigenbeslag een optie.
Een andere situatie waarin eigenbeslag kan worden gelegd, is als de schuldeiser verplicht zal worden om aan de schuldenaar te betalen, maar die verplichting nog toekomstig is. Bijvoorbeeld bij toekomstige huurtermijnen. In dat geval is verrekening met de eigen vordering van de schuldeiser in de toekomst weliswaar mogelijk, maar loopt de schuldeiser tot dat moment het risico dat hij wordt geconfronteerd met het derdenbeslag van een ander (op de toekomstige huurverplichting). Een ander risico is een schuldenaar die zijn vordering overdraagt aan een ander (cessie). Allebei de geschetste situaties leiden ertoe dat de schuldeiser (in beginsel) de mogelijkheid tot verrekening verliest. Door het leggen van eigenbeslag, kan de schuldeiser dit mogelijk voorkomen.
Misbruik van (proces)recht
Als het enkele doel van het eigenbeslag is om de executiemogelijkheden van de wederpartij te frustreren, dan is het leggen van eigenbeslag niet toegestaan. In dat geval is er namelijk sprake van misbruik van (proces)recht. Dit kan leiden tot schadeplichtigheid.
Uitwinning van beslag
Heb je een veroordelend vonnis op je wederpartij of een notariële akte die niet wordt nagekomen? Dan kan het gelegde beslag worden uitgewonnen.
Bij bankbeslag moet de bank het betreffende deel van het getroffen banksaldo overmaken aan de beslaglegger. Bij beslag op onroerende zaken, kan deze executoriaal worden verkocht, waarna uit de verkoopopbrengst het verschuldigde kan worden voldaan. Echter, als er hypotheekhouders zijn, dienen deze eerst te worden afgelost.
Als beslag is gelegd tot afgifte of levering, dan moet het goed worden afgegeven of geleverd aan de beslaglegger.
Conclusie
Overweeg je beslag om te leggen en wil je weten wat de risico’s hiervan zijn, of is er ten laste van jou beslag gelegd en wil je het beslag laten opheffen? Aarzel dan niet om contact op te nemen. Dan kijk ik graag samen met jou wat de beste aanpak is voor jouw situatie.
