Veel mensen zullen de termen “ingebrekestelling” en “verzuim” wel eens hebben gehoord, maar wat is het precies en hoe werkt het? In dit artikel leg ik dat uit aan de hand van veelgestelde vragen.
1. Wat is een ingebrekestelling?
Een ingebrekestelling is een schriftelijke aanmaning waarbij de ene partij (de schuldeiser) de andere partij (de schuldenaar), die tekortschiet in de nakoming van zijn verplichtingen, een redelijke termijn geeft waarbinnen deze partij alsnog kan nakomen.
Kortom, als iemand zijn afspraken niet nakomt (een wanprestatie pleegt), geef je hem schriftelijk nog een tweede en/of laatste kans om dit alsnog te doen. Dat is een ingebrekestelling.
2. Waaraan moet een ingebrekestelling voldoen?
Wat er precies in een ingebrekestelling moet staan, ligt eraan om wat voor situatie het gaat. Gaat het gaat om een professionele partij (een bedrijf) die zijn verplichtingen niet nakomt, of een consument die bijvoorbeeld een factuur niet betaalt.
Inhoud van een ingebrekestelling
Voor consumenten die hun facturen niet (tijdig) betalen moet een ingebrekestelling het volgende bevatten:
- Om welke factuur het gaat (noem ook de factuur- en vervaldata en eventueel het factuurnummer);
- de mededeling dat betaling dient te geschieden binnen 15 dagen nadat de ingebrekestelling bij de consument is bezorgd/door de consument is ontvangen;
- een aankondiging van de gevolgen als niet op tijd wordt betaald, waaronder:
- de hoogte van de incassokosten die dan verschuldigd zullen zijn en – indien van toepassing – de BTW die over de incassokosten berekend wordt. LET OP: Hiervan is alleen sprake als jij als schuldeiser zelf niet btw-plichtig bent;
- de mededeling dat de consument wettelijke rente verschuldigd zal zijn over het openstaande bedrag.
Voor bedrijven die hun afspraken niet nakomen moet een ingebrekestelling het volgende bevatten:
- Benoem duidelijk om welke verplichting het gaat en waaruit deze verplichting volgt;
- Geef de schuldenaar een redelijke termijn om alsnog na te komen.
Wat is een redelijke termijn?
Wat een redelijke termijn is, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Zo kan voor het afleveren van een laptop een kortere termijn worden gesteld dan voor bet bouwen van een dakkapel.
Aangetekend versturen
Hoe dan ook is het verstandig om een ingebrekestelling aangetekend (én per e-mail) te versturen. Mocht er later discussie over ontstaan, kan je dan aantonen dat (en wanneer) je de ingebrekestelling hebt gestuurd. Het ontbreken ervan kan doorslaggevend zijn voor de rechter om je vorderingen in een gerechtelijke procedure af te wijzen en dat wil je natuurlijk voorkomen.
3. Wanneer is een ingebrekestelling vereist?
Als een schuldenaar tekortschiet in de nakoming van de overeenkomst en deze tekortkoming is niet blijvend onmogelijk, dan moet de schuldeiser de schuldenaar eerst een ingebrekestelling sturen voordat de schuldenaar in verzuim is.
4. Wanneer is een ingebrekestelling niet vereist?
Een ingebrekestelling is niet vereist:
- Als de schuldenaar niet (meer) kan nakomen; bijvoorbeeld als een de schuldenaar een Van Gogh schilderij moest vervoeren, maar het busje met het schilderij erin is afgebrand.
- als uit de houding van de schuldenaar blijkt dat hij niet meer gaat nakomen;
- als sprake is van een fatale termijn;
- als het gaat om een verplichting die voortvloeit uit onrechtmatige daad of strekt tot schadevergoeding als gevolg van een wanprestatie en de verplichting niet onmiddellijk wordt nagekomen;
In die gevallen kan je ermee volstaan door een schriftelijke mededeling aan de schuldenaar te sturen waaruit blijkt dat hij voor het niet-nakomen van zijn verplichtingen aansprakelijk wordt gesteld.
5. Wat is verzuim?
Verzuim is de situatie waarin een partij in gebreke blijft om aan zijn of haar verplichtingen uit een overeenkomst te voldoen, een wanprestatie dus. Het gaat daarbij zowel om de gevallen van niet-tijdig presteren als die van niet-behoorlijk presteren.
Er is in beginsel pas sprake van verzuim als de schuldenaar eerst ingebreke is gesteld door de schuldeiser en alsnog niet (of niet behoorlijk) nakomt. Hierop zijn wel een paar uitzonderingen, deze heb ik bij vraag 4 besproken. Ook wordt soms door partijen contractueel afgesproken wanneer er sprake is van verzuim. Dit vind je ook regelmatig terug in algemene voorwaarden.
Voor veel rechtsmaatregelen met betrekking wanprestaties is verzuim vereist. Zoals bijvoorbeeld voor schadevergoeding en ontbinding.
6. Wanneer eindigt verzuim?
Verzuim eindigt als:
- de schuldenaar alsnog nakomt;
- de schuldeiser een behoorlijk aanbod tot nakoming weigert en daardoor zelf in schuldeisersverzuim komt (waarover meer bij vraag 7); of
- als nakoming alsnog blijvend onmogelijk wordt.
7. Wat is schuldeisersverzuim?
Schuldeisersverzuim is een bijzondere vorm van verzuim. Hiervan is sprake als de schuldeiser nakoming van de verplichting door de schuldenaar verhindert, tenzij deze verhindering de schuldeiser niet kan worden toegerekend. Een voorbeeld van schuldeisersverzuim is als een timmerman (de schuldenaar) een kozijn moet plaatsen, maar de opdrachtgever (de schuldeiser) hem de toegang tot de bouwplaats ontzegt.
Gevolgen van schuldeisersverzuim
Zolang de schuldeiser in verzuim is, kan de schuldenaar niet in verzuim geraken. Een ander gevolg van schuldeisersverzuim is dat het een einde maakt aan eventueel verzuim van de schuldenaar.
Als de schuldeiser zelf in verzuim verkeert, heeft hij jegens de schuldenaar:
- geen recht op nakoming;
- geen recht op opschorting van zijn eigen verplichtingen;
- geen recht op schadevergoeding (tenzij de schade reeds vóór het intreden van het schuldeisersverzuim is geleden of de schuldenaar ongerechtvaardigd verrijkt is);
- geen recht op ontbinding van de overeenkomst.
Conclusie
Verzuim is in veel gevallen vereist om rechtsmaatregelen te kunnen nemen en voor verzuim is een ingebrekestelling in veel gevallen vereist, maar op beide (hoofd)regels bestaan uitzonderingen. Komt een wederpartij zijn of haar afspraken niet na, of ben jij aansprakelijk gesteld voor een vermeende wanprestatie? Aarzel dan niet om contact op te nemen.
